Einsatzgruppen der Sicherheitspolizei und des SD

D Iisatzgrubbe vo dr Sicherhäitsbolizei und vom SD (abkürzt EGr) si ideologisch gschuelti und zum Däil mobili, zum Däil stazionäri „Sonderäihäite“ gsi, wo dr Riichsfüerer SS Heinrich Himmler im Ufdraag vom Adolf Hitler für d Massenmord bim Überfall uf Poole 1939, im Balkaanfäldzug 1941 und vor allem im Chrieg gege d Sowjetunion 1941–1945 het lo ufstelle und iisetze. D Iisatzgrubbe si e wichdigs Instrumänt bi dr Umsetzig vo dr nazionalsozialistische Rasseideologii und dr Völkermordpolitik^[1] Zämme mit andere Däätergrubbe si si wääsentlig am Holocaust (Schoah) und am Porajmos, em Völkermord an de öiropäische Roma in dr Zit vom Nazionalsozialismus bedäiligt gsi. Si si in sogenannti Iisatzkommando (EK) iidäilt gsi, wo hinder dr Armee operiert häi, und in Sonderkommando (SK), hinder dr Armee iigsetzt worde si, und häi im Gnaze bis zu 3000 Maa umfasst.

Z Poole häi d Iisatzgrubbe vom Septämber 1939 aa uf e Befääl vom Hitler und mit Wüsse vo dr Weermacht mindestens 60'000 Aaghöörigi vo de staatlige Elite, drunder äbbe 7000 Juude, und Duusigi vo psüchisch Chranke umbrocht.^[2] Im Herschaftsberiich vo dr Sowjetunion und uf em Balkan häi si mit dr Weermacht zämme ab 1941 Juude, Roma (dennzumol „Zigüüner“ gnennt), Kommuniste, daatsächligi und vermäintligi Partisane, „Asoziali“, psüchisch Chranki, gäistig oder körperlig Behindereti ermordet. D Hauptdääter häi zu dr Sicherhäitsbolizei (Sipo) ghöört – wo us Ghäimer Staats- (Gestapo) und Kriminalbolizei (Kripo) bestande het –, zum Sicherhäitsdienst (SD), dr Ornigsbolizei (Orpo) und dr Waffen-SS.

In meerere Brozäss si vo 1948 aa äinzelni Aaghöörigi vo de Iisatzgrubbe wäge Verbräche gege d Menschlikäit, Chriegsverbräche und Mitgliidschaft in ere kriminelle Organisazioon verurdäilt worde.^[3]

1. ↑ Wolfgang Benz, Konrad Kwiet (Zentrum für Antisemitismusforschung, Technische Universität Berlin): Jahrbuch für Antisemitismusforschung. Bänd 7–8, Campus, 1998, S. 71.
2. ↑ Saul Friedländer: Das Dritte Reich und die Juden. Band 2: Die Jahre der Vernichtung. 1939–1945. C.H. Beck, München 2006, ISBN 3-406-54966-7, S. 52 f., 56, 74, 87 und 213.
3. ↑ Records of the United States Nuremberg War Crimes Trials, Vol. 4, United States Government Printing Office, District of Columbia 1950, S. 568–570.